Koncert nadzwyczajny z okazji 120-lecia Filharmonii Narodowej Filharmonia Narodowa

Przejdź do treści

Filmowe zaproszenie na nadzywyczajne koncerty z okazji jubileuszu 120-lecia Filharmonii Narodowej. Trzej dyrygenci - obecny gospodarz Filharmonii Andrzej Boreyko oraz dwaj poprzedni dyrektorzy artystyczni - Antoni Wit i Jacek Kaspszyk - razem również w naszym filmie:

 

Koncert uświetniający 120-lecie Filharmonii Narodowej, której działalność zainaugurował koncert 5 listopada 1901 pod batutą Emila Młynarskiego z Ignacym Janem Paderewskim jako solistą, wypełni w całości muzyka polska. Zabrzmi pod batutami trzech prześwietnych dyrygentów, kolejno kierujących instytucją przez dwie ostatnie dekady.

Chociaż włączona do cyklu symfonii jako Trzecia, jest Pieśń o nocy Karola Szymanowskiego zjawiskiem dalekim od wszelkich konwencji – tak swego gatunku, jak też form i brzmieniowej szaty wielu współczesnych sobie dzieł. Jest efektem intensywnych poszukiwań nowego stylu, nowych środków wyrazu, którym kompozytor oddawał się w czasach I wojny światowej, gdy nie mógł kontynuować swych fascynujących i inspirujących podróży. Swobodnie skonstruowana kantata podążająca za poematem Dżalal ad- Dina ar-Rumiego, sufickiego mistyka z XIII w. (w przekładzie-parafrazie Tadeusza Micińskiego dokonanym na podstawie wersji niemieckiej) jest muzycznym odzwierciedleniem fascynacji „Orientem wyobrażonym”, rozumianym jako „kraina pamiątek, efektownych ruin, zagubionych tajemnic, ukrytych znaczeń” (Sławomira Żerańska-Kominek). Także muzyczna stylizacja tylko w dość powierzchownej warstwie – ale jakże uwodzicielsko! – nawiązuje do wizji Wschodu z jego przepychem, upodobaniem do ornamentu, arabeski, bogactwa kształtów, barw i woni. Jedno z najbardziej oryginalnych dzieł swego autora należy zarazem do najdonioślejszych osiągnięć muzyki polskiej swoich czasów.

Koncert na orkiestrę Witolda Lutosławskiego swą nazwą niejako „polemizuje” z założeniami gatunku, sugerującymi konfrontowanie solisty i orkiestry. To raczej nawiązanie do dawnej formy „koncertu zespołowego”, w którym jednakową, quasi-solistyczną wirtuozerią popisywali się wszyscy muzycy orkiestry. Zamówiony przez Witolda Rowickiego w 1950 roku, został ukończony po czterech latach. Kompozytorem miotały wątpliwości i rozterki – utwór na motywach ludowych miał się wpisywać w preferowany w ponurych czasach socrealizmu nurt folklorystyczny, ale trywialność oraz polityczny kontekst tego nurtu były Lutosławskiemu skrajnie obce. Stworzył więc dzieło niezależne od tych postulatów, rozwijające raczej najlepsze idee artystycznej sublimacji folkloru. Żywiołowe, barwne, perfekcyjne w swej konstrukcji dzieło zyskało trwałe uznanie melomanów i dyrygentów.

Publiczność koncertu będzie świadkiem prapremiery nowego dzieła, które specjalnie na jubileusz skomponował Jan A.P. Kaczmarek, autor muzyki do ponad 70 filmów, licznych spektakli teatralnych, laureat Oscara (2005) za muzykę do filmu Marzyciel. Jest także twórcą wielu dzieł koncertowych, w tym oratoryjnych, upamiętniających najważniejsze wydarzenia współczesnej historii – jak Kantata o Wolności poświęcona 25. rocznicy powstania Solidarności, Oratorium 1956 dedykowane pamięci Poznańskiego Czerwca w 50. rocznicę czy Universa – Opera Otwarta, utworu napisanego z okazji obchodów 650-lecia Uniwersytetu Jagiellońskiego.