Gdy pisarz zamawia u kompozytora muzykę do swojej sztuki, musi liczyć się z tym, że to nazwisko tego drugiego będzie odtąd kojarzone z tytułem dzieła. Tak jak niełatwo byłoby wymienić z pamięci autorów słów wszystkich ulubionych arii operowych, tak w przypadku dramatu Peer Gynt wielu z nas w pierwszej kolejności nasuwa się na myśl twórca genialnej muzyki, Edvard Grieg, nie zaś dramatopisarz, Henrik Ibsen. Wybrane fragmenty muzyki do tego utworu podzielił Grieg z czasem na dwie suity, które wyemigrowały w szeroki świat, odłączając się z powodzeniem od swojego teatralnego pierwowzoru.

Wprawki, etiudy i pasaże to z jednej strony zmora większości muzyków, z drugiej zaś –  mimo wszystko – pożyteczne ćwiczenia. Podsłuchane przez amerykańskiego kompozytora Kevina Putsa proste harmoniczne progresje, przy pomocy których rozgrzewał się pewien pianista w mijanym przez twórcę audytorium, mogły wpłynąć na kształt jego obfitującego w ciepłe brzmienia Koncertu na marimbę i orkiestrę, napisanego pod koniec minionego stulecia.

O powstałej sto lat wcześniej I Symfonii Jeana Sibeliusa przeczytać można, że wywodzi się z tradycji romantycznej muzyki programowej, choć sam kompozytor zaprzeczy później, jakoby towarzyszyły jej pozamuzyczne treści. Nieco na przekór twierdzeniom twórcy, badacze dotarli jednak do precyzyjnie przemyślanego (choć ostatecznie porzuconego) programu dzieła, mającego nosić tytuł Muzyczny Dialog i czerpać m.in. z poezji Heinego oraz – prawdopodobnie – dramatu Szekspira.

Bartłomiej Gembicki