200. rocznica urodzin Antona Brucknera
Graduał Locus iste Antona Brucknera zabrzmiał po raz pierwszy w październiku 1869 roku dla uczczenia konsekracji Votivkapelle, jednego z pierwszych ukończonych segmentów neogotyckiej Nowej Katedry w Linzu.
Według wielu komentatorów to właśnie w Trzeciej objawił się Bruckner taki, jakim go zapamiętano – autor nowej koncepcji monumentalnej symfonii. Planowane prawykonanie pierwszej wersji z 1873 roku odrzucono po kilku próbach, prezentacja przerobionej po raz kolejny wersji z 1877 roku stała się katastrofą; istnieje jeszcze trzecia, główna wersja, z 1890 roku. Koncert przypomni pierwotną postać dzieła wydaną na podstawie rękopisu, który Bruckner podarował Richardowi Wagnerowi, dedykując mu swą symfonię. Zawiera ona odrzucone później cytaty m.in. z Tristana i Walkirii, a część druga (Adagio) jest bardziej rozbudowana wobec skróconych później kolejnych wariantów.
Bolesne doświadczenie tragicznej śmierci siostrzenicy Karola Szymanowskiego, Alusi Bartoszewiczówny, było bezpośrednim impulsem do powstania kompozycji religijnej, o której autor myślał już wcześniej. Sięgnął po słowa hymnu Stabat Mater, zainspirowany i zachwycony przekładem Józefa Jankowskiego, i stworzył jedno ze swych najdoskonalszych, najgłębiej przeżytych dzieł, łączących nowatorskie elementy języka muzycznego z bardzo subtelnie użytymi archaizacjami oraz odwołaniami do muzyki tradycyjnej.
Piotr Maculewicz
