Orkiestra Filharmonii Narodowej nie tylko regularnie sięga do arcydzieł światowej literatury muzycznej, lecz także sama wiele z nich przedstawiła światu jako pierwsza. Niespełna siedemdziesiąt lat temu jeden z najbarwniejszych utworów symfonicznych połowy XX wieku wypromowała orkiestra ówczesnej Filharmonii Warszawskiej pod batutą Witolda Rowickiego. Od czasu prawykonania w 1954 roku Koncert na orkiestrę Witolda Lutosławskiego powraca regularnie do repertuaru Filharmonii Narodowej. Czerpiące z mazowieckiego folkloru dzieło określone zostało przez krytykę jako „nowe, a zarazem bardzo bliskie”, a z perspektywy czasu jako „artystyczny szczyt tego, co można było polskiej muzyce pierwszej połowy lat pięćdziesiątych zaoferować, nie negując ustrojowych pryncypiów tej muzyce zadanych”.
IX Symfonia e-moll „Z Nowego Świata” op. 95 Antonína Dvořáka to zapewne jedna z najbardziej znanych muzycznych widokówek późnego romantyzmu, sądząc po tym, jak często się ją współcześnie „reprodukuje”. Czeski kompozytor stworzył przejmującą i pasjonującą impresję pobytu w Stanach Zjednoczonych – wciąż Nowego (z perspektywy ówczesnych Europejczyków) Świata. Część z wyrazistych i łatwo zapadających w pamięć tematów Symfonii powstała z zachwytu kompozytora nad tradycjami wielokulturowej Ameryki, w których upatrywał źródła dla muzyki przyszłości.
Bartłomiej Gembicki
