pp...F!3: Krasne barszo Filharmonia Narodowa

Przejdź do treści
pp...F!3: Krasne barszo
La Morra, fot. Dirk Letsch

W pierwszej połowie XV wieku wiodącym ośrodkiem muzycznym na terenie Rzeczpospolitej był Kraków, ówczesna stolica kraju. Za najcenniejsze, w pełni zachowane źródło muzyczne tego okresu uznawany jest przechowywany w Bibliotece Narodowej w Warszawie rękopiśmienny kodeks, funkcjonujący pod nazwą obiegową Kras 52. Zawarto w nim utwory najwybitniejszego kompozytora polskiego tamtego czasu – Mikołaja z Radomia. Jego kompozycje znalazły się również w drugim rękopisie, który zaginął w trakcie II wojny światowej. Fragmentarycznie zachował się on jednak w formie mikrofilmu oraz rękopiśmiennych transkrypcji z oryginału.

O życiu Mikołaja z Radomia wiemy niewiele. Najprawdopodobniej związany był z Krakowem. Wiadomo też, że pewien muzyk imieniem Nicolaus pracował jako klawicymbalista na dworze ostatniej żony Władysława Jagiełły, królowej Zofii Holszańskiej. Nie można jednak mieć pewności, że był to Mikołaj z Radomia. Nazwisko to niejednokrotnie padało także w wykazie studentów Akademii Krakowskiej.

Z wczesnojagiellońskim Krakowem związany był również Piotr z Grudziądza (wł. Petrus Wilhelmi de Grudencz). On także rozpoczął w 1418 roku studia w Akademii Krakowskiej, uzyskując dwanaście lat później stopień magistra sztuk wyzwolonych. Jego kompozycje cieszyły się sporą popularnością, zarówno w XV wieku, jak i w kolejnych dwóch stuleciach. Następnie przez wiele lat popadły w zapomnienie, aby zostać odkryte na nowo dopiero w XX i XXI wieku.

 

Po prostu... Filharmonia! Projekt 3:

Zarówno epoki historyczne, jak i poszczególne ośrodki kulturalne kojarzone są często z wybranymi, wybitnymi jednostkami, będącymi reprezentantami sztuki tworzonej w danym miejscu i czasie. Spojrzenie wyłącznie z pespektywy jednostki zaburza nam jednak często pełnię obrazu ówczesnej artystycznej rzeczywistości. Dla barokowej Italii takim punktem odniesienia jest dziś z pewnością Antonio Vivaldi. Choć był wybitnym skrzypkiem, tworzył także utwory koncertujące nieprzeznaczone na instrumenty smyczkowe. Czynił tak również inny skrzypek, Georg Philipp Telemann, pozostający dziś w cieniu wywodzących się z Saksonii wielkich luminarzy baroku – Johanna Sebastiana Bacha i Georga Friedricha Händla. W przeciwieństwie do Vivaldiego, Telemann był multiinstrumentalistą, mającym doświadczenie również w grze na instrumentach dętych i klawiszowych.
Za symbol Florencji, jak i całej twórczości włoskiej okresu trecenta uznać można Francesca Landiniego. On także zachwycał współczesnych sobie słuchaczy kunsztem wykonawczym, specjalizując się w grze na organach. Najwybitniejszym znanym obecnie twórcą Rzeczpospolitej pierwszej połowy XV wieku był zaś Mikołaj z Radomia. O jego życiu wiadomo bardzo niewiele, z pewnością jednak powiązać go można z działalnością we wczesnojagiellońskim Krakowie.
 

Daniel Laskowski

 

Zamknij

Doron Schleifer

Kontratenor, w wieku 5 lat śpiewał jako solista w synagodze Hebrew Union College w Jerozolimie, gdzie jego ojciec, Eliyahu Schleifer, pracował jako kantor. Ukończył Jerozolimską Akademię Muzyki i Tańca w klasie fortepianu Yitzhaka Kosova i w klasie kompozycji Ireny Svetovej. Śpiewał także w Jerozolimskim Chórze Chłopięcym pod kierunkiem Jonathana Lessera. Następnie rozpoczął naukę śpiewu w Jerozolimskiej Akademii Muzyki i Tańca u Miriam Meltzer i Zvi Semela. W 2005 roku zdobył tam pierwszą nagrodę w konkursie muzyki barokowej. W tym czasie otrzymał już stypendium od Amerykańsko-Izraelskiej Fundacji Kulturalnej. Fundacja ta wspierała go również, gdy kontynuował naukę w Schola Cantorum w Bazylei (2006–2012). Ukończył tam studia magisterskie pod kierunkiem Evelyn Tubb, Anthony'ego Rooleya, Gerda Türka i Andreasa Scholla, specjalizując się w śpiewie zespołowym z okresu renesansu i baroku.

Doron Schleifer regularnie występuje jako solista i śpiewak zespołowy z bazylejskimi zespołami La Morra, Basel Baroque Consort, Musica Fiorita i La Cetra. Jest także członkiem-założycielem Profeti della Quinta – męskiego zespołu wokalnego, który działa w Bazylei od ponad siedmiu lat. Zespół jest kierowany przez Elama Rotema i wygrał York Early Music International Young Artist Competition w 2011 roku. Doron regularnie występuje z Profeti w Europie, Izraelu, USA, Kanadzie, Chinach i Japonii, a także ze Schola Cantorum Nuremberg pod dyrekcją Pii Praetorius oraz z La Capella Reial de Catalunya pod dyrekcją Jordiego Savalla.  Od 2017 roku corocznie wykłada w Early Music Village w Nagano.

Wraz z Profeti della Quinta zrealizował sześć nagrań płytowych, z których dwa poświęcone są żydowskiemu kompozytorowi barokowemu Salomone Rossiemu (2009, 2013), a dwa inne kompozycjom Elama Rotema w stylu najwcześniejszych oper (2014, 2015). Doron Schleifer nagrał również kilka płyt jako solista, w tym pierwsze na świecie nagranie Pasji według św. Jana Francesco Feo w 2009 roku, nagrane z włoską orkiestrą barokową La Divina Armonia pod dyrekcją Lorenzo Ghielmiego, gdzie wykonywał partię Ewangelisty.

Działalność Dorona Schleifera jako śpiewaka uzupełnia jego praca jako dyrygenta i dyrektora Chóru Synagogi w Bazylei. Chór głównej synagogi w Bazylei może pochwalić się ponad osiemdziesięcioletnią historią – jedyną w Europie, która nie została przerwana przez Holokaust.

[2024]